Tên tôi là Winai La-ongsuwan, pháp danh là Yantra Amaro. Tôi sinh ngày 14-10-1951 tại tỉnh Nakhon Si Thammarat ở miền nam Thái Lan. Mẹ tôi sinh tôi tại nhà. Cha tôi là người đỡ đẻ, cắt rốn, và đặt cho tôi tên Winai. Winai có nghĩa là “kỷ luật”.

Tôi là con út trong nhà. Trên tôi có hai anh trai và bốn chị gái. Anh cả hơn tôi đến hơn 20 tuổi. Lúc tôi sinh ra, các anh chị lớn đã lên Bangkok đi học và đi làm. Suốt thời thơ ấu, tôi chỉ gặp các anh chị lớn vài lần. Tôi sống ở miền Nam với cha mẹ và hai chị gái.

Vào những năm 1950, miền Nam Thái Lan nghèo. Làng tôi đa phần là nông dân, sống đời sống đơn giản. Họ làm ruộng, trồng trọt, chăn nuôi. Trong làng, người theo đạo Hồi chiếm hơn một nửa. Nhiều hơn đạo Phật. Tuy thế trong làng không có sự xung đột giữa các tôn giáo. Mọi người sống hòa thuận. Cha mẹ tôi theo đạo Phật nhưng không bao giờ có ý e ngại khi tôi chơi với các bạn bè đạo Hồi, có khi sang nhà họ ăn cơm, chơi cả ngày. Tôi đã học về sự không phân biệt đối xử giữa các tôn giáo, giữa con người từ nhỏ và thấy nó tự nhiên là vậy.

Cha mẹ tôi là những người rất hiền lành. Suốt đời mình, tôi chưa bao giờ thấy họ to tiếng với nhau hay với ai. Chuyện kể rằng thời trẻ, mẹ tôi là cô gái đẹp nhất làng. Cha tôi lúc đó làm việc cho tòa án tỉnh. Có một mùa mưa, cha tôi xin phép tạm nghỉ việc để xuất gia gieo duyên một thời gian ngắn. Đây là truyền thống của người Thái khi đến tuổi trưởng thành. Họ xuất gia gieo duyên để báo hiếu bố mẹ và học cách sống đơn giản trước khi lập gia đình. Sau khi xuất gia, mỗi buổi sáng, cha tôi và anh trai đi khất thực bằng một chiếc thuyền nhỏ dọc sông. Bác tôi chèo thuyền còn cha tôi ngồi giữa thuyền, im lặng ôm bình bát. Họ chèo dọc sông qua các làng để khất thực.

Nhà mẹ tôi nằm bên bờ sông. Các buổi sáng, mẹ tôi thường xuống sông cúng dường thức ăn cho chư tăng khất thực qua. Một ngày, cha tôi dừng thuyền ở nhà mẹ tôi. Họ chưa bao giờ nói chuyện với nhau trước đó và họ cũng không nói chuyện với nhau cho đến tận ngày cưới. Nhưng hôm đó, mẹ tôi mang thức ăn xuống đặt bát cho cha tôi. Hai người nhìn nhau và cha tôi bị sét đánh.

Cha tôi nói với bác tôi, “Em thích cô ấy. Anh đi nói với bố hộ em đi.” Bác tôi nói lại với ông tôi. Ông tôi nói, “Được rồi, tao sẽ đi nói chuyện với bố con bé.” Nhà mẹ gia thế hơn nhiều so với nhà cha tôi. Ông ngoại tôi là trưởng chi cục thuế của vùng. Tất cả tàu bè qua vùng đều phải đến chỗ ông nộp thuế. Thế nên cha tôi phải nhờ cả ông thẩm phán tỉnh nói đỡ với ông ngoại. Cuối cùng, khi ông nội tôi đến gặp ông ngoại thì ông ngoại chỉ nói “Ông hỏi thẳng con bé xem. Nếu nó cũng ưng cháu nhà ông thì tôi đồng ý.” Vậy là ông nội đi hỏi mẹ. Mẹ nói mẹ cũng ưng cha tôi. Cha mẹ cưới nhau và có bảy người con cả thẩy.

Tuy thế, cha mẹ tôi không sống cùng nhà. Tôi nghĩ là cha mẹ tôi đã nguyện giữ giới thanh tịnh. Cả cha mẹ tôi đều là Phật tử nhưng mẹ tôi đặc biệt thuần thành đối với Phật, Pháp, Tăng. Suốt đời, mẹ chưa bao giờ lên giọng hay nói xấu bất cứ ai. Chưa bao giờ. Mỗi sáng, mẹ đều dậy sớm tụng kinh và ngồi thiền rồi nấu đồ ăn để đặt bát cho chư tăng đi qua. Mỗi tối, trước khi đi ngủ, cả nhà sẽ cùng nhau tụng kinh. Mẹ hay tụng kinh Ân Đức Phật, Ân Đức Pháp, Ân Đức Tăng, kinh rải tâm từ và kinh Kim Cương. Nhiều khi mẹ tụng, tôi trèo vào lòng bà ngồi nghe rồi ngủ mất. Nếu tôi làm gì sai, bà không đánh, không mắng, chỉ nhắc nhẹ nhưng thấm thía. Khi nhỏ, tôi thích câu cá. Mẹ không mắng, chỉ hỏi, “Nếu có ai móc lưỡi câu vào miệng con như thế, con có đau không?” Tôi nói có đau. Mẹ nói “Thế thì con đừng câu cá nữa.” Vậy là tôi dừng câu cá. Tôi cũng thích chọi gà. Mẹ cũng chỉ nói, “Khi những con gà phải chọi vào nhau, chúng rất đau.” Vậy là tôi cũng dừng chọi gà. Tôi nghĩ rằng tôi xuất gia chính là vì ảnh hưởng từ mẹ. Từ lúc mang thai tôi, bà tụng kinh, ngồi thiền rất nhiều.

Vì cha mẹ không ở cùng nhà nên họ xây hai nhà cạnh nhau; cha sống ở một nhà; mẹ sống ở nhà bên cạnh. Họ giống như là hai anh em, hai người bạn thân. Họ chăm lo, giúp đỡ nhau và tôn trọng nhau. Lúc nhỏ, tôi sống ở nhà mẹ, cạnh sông; lớn lên thì chuyển sang nhà cha tôi. Nhà mẹ chỉ là một phòng lớn nhưng có một hàng hiên gỗ bao quanh phòng. Trước và sau nhà đều có vườn, trồng rất nhiều hoa và cây ăn quả – xoài, măng cụt, cam, ổi, rất nhiều loại. Mẹ nuôi gà và khoảng 200 con vịt. Mỗi ngày tôi đều giúp mẹ cho vịt ăn. Bà có một cửa hàng tạp hóa nhỏ và làm thuốc thảo dược với các loại dầu xoa. Mẹ có khả năng chữa bệnh và lúc nào cũng sẵn lòng giúp mọi người. Tôi học rất nhiều từ mẹ.

Từ cấp hai thì tôi sang sống với cha và ông nội bởi vì ông nội bị lòa. Hàng ngày, tôi nhai trầu giúp ông; cho ông ăn ba bữa sáng, trưa, chiều; giúp ông đi lại.

Tôi sống bình an như vậy với cha mẹ suốt thời thơ ấu. Thực sự, cha mẹ tôi đã có một cuộc đời bình an đến phút cuối. Mẹ mất khi tôi khoảng 35 tuổi. Một buổi sáng, mẹ dậy trước mặt trời mọc để tụng kinh, thắp hương, rồi trở vào giường nằm. Thường mỗi buổi sáng, mẹ sẽ dậy nấu ăn để đặt bát cho chư tăng đi khất thực qua. Hôm đó, mẹ quay vào giường nằm rồi không dậy. Khi chị gái tôi đến đánh thức mẹ thì mẹ đã đi. Người mẹ vẫn còn ấm. Lúc đó tôi đang ở một ngôi chùa cách nhà khoảng 5 phút. Hàng năm, dù an cư ở bất cứ đâu thì ngay khi kết thúc mùa an cư, tôi luôn trở về làng thăm cha mẹ và thầy sơ tâm của tôi trước khi lên đường hành cước. Sáng đó, tôi và các chư tăng đang chuẩn bị đi khất thực thì một con thạch sùng rớt xuống chết trước mặt tôi. Tôi nói với chư tăng, “Các sư cứ đi đi. Hôm nay tôi sẽ không đi khất thực. Tôi phải đi gặp mẹ tôi.” Tôi đi bộ sang nhà mẹ tôi. Người làng đã đến rất đông và đều khóc vì họ rất yêu quý mẹ. Tôi vào, bế mẹ lên. Người mẹ vẫn còn ấm. Trông mẹ rất bình an, như thể đang ngủ. Trên mặt bà vẫn còn phảng phất một nụ cười. Lúc đó, mẹ chỉ mới 69 tuổi, bằng tuổi tôi bây giờ. Sau khi xác mẹ được hỏa táng, tôi thu nhặt được một số hạt xá lợi nhỏ màu trắng. Tôi nghĩ mẹ đã đắc một số quả vị vì mẹ hành thiền rất nhiều và miên mật.

Vài tháng sau khi mẹ mất, cha tôi cũng qua đời. Cha tôi đi cũng nhẹ nhàng như thế.

Người ta thường tụng kinh, niệm Phật để mong được về cõi Tịnh Độ của Đức Phật A Di Đà sau khi chết. Họ nói cõi Tịnh Độ rất đẹp đẽ trang nghiêm. Với tôi, Tịnh Độ là trái tim thanh tịnh. Chân pháp thực sự nằm ở đây, trong tim chúng ta. Tất cả pháp đều ở nơi tâm. Người nào thấy tâm thì thấy pháp. Thấy pháp thì thấy Phật. Phật thực sự là ở đây. Một ngàn, một vạn vị Phật đều ở đây. Một ngàn, một vạn bị Phật đều là một trái tim thanh tịnh.

Lên 6 tuổi, tôi đi học trường làng. Tôi học không giỏi, cũng không kém. Chỉ là một học sinh bình thường. Hết cấp một, tôi học lên cấp hai rồi cấp ba. Không có gì đặc biệt. Suốt những năm tháng đó, tôi không có dự định gì cho cuộc đời mình. Tôi không nghĩ đến lập gia đình. Không hề nghĩ đến xuất gia. Tôi cũng không hề nghĩ tôi cần trở thành người này người kia. Lúc đó, tôi chỉ nghĩ đơn giản là tôi sẽ học tiếp lên đại học như các anh chị tôi. Tuy thế, khi tôi lên Bangkok học cao đẳng thì mọi việc bắt đầu thay đổi.

Chú thích:
LPY: Thiền sư Yantra. PV: Phan Việt.